سال 1377را خوب به خاطر دارم. سکههای 100 ریال را شما هم به خاطر میآورید؟ یا همچنین سکههای 50 ریال را؟ من کاملا یاد دارم که از این سکه استفاده میشد و در دست مردم میگشت. امّا امروز وضع تغییر کرده و ما سکه 5000 ریال در دستانمان داریم. راستش را بخواهید چند بار هم سکهها را عوض کردهایم (مثلاً 250 ریال). از سال 1377 تا به امروز سکههایمان 50 برابر شده! حال که از بالا و پایین مُلک و مملکت از اقتصاد میگویند چطور شده است که در 20 سال 50 برابر اُفت ارزش پول را داشتهایم؟! جوابش در سبک زندگی ما نهفته است. ما معتاد شدهایم؛ معتاد نفت! ذهنهایمان به دنبال پول نفت است. انقلاب که میکردیم قصد داشتیم نفت را سر سفره خود بیاوریم و نه دانش و کتاب را. دوست داریم جایی استخدام شویم تا پولی به ما در قبال کار نکرده بدهند. به دیگر سخن عادتِ معتادانه کردهایم. امّا این انتهای ماجرا نیست. ما هنوز در مرحلهای هستیم که قصد داریم اعتیاد خود را پنهان نگهداریم تا حفظ آبرو شود. آن آبرویی که هیچ وقت نداشتیم. آن چه که به آن عزّت ملّی میگویند. ما قبول نکردهایم که عزّت و ذلّت به رفتار کنونی معتادوار ما وابسته است و نه به تاریخ کتابهایی که حتی از آنها نتوانستهایم حفاظت کنیم؛ بله، از کتابهایی میگویم که در غرب شرق درباره ما است. از کدام عزّت صحبت میکنیم؟ از آن عزّتی که تحریم میشود؛ از عذّتی که ارزش پولش 50 برابر افت کرده؛ از عذّتی که شرکتهای دانشبنیانش، تنها تحریم و فیلترینگ توجیه اقتصادی آنهاست؛ از عذّتی که خرش را از روی پل میگذراند و به پل فکر نمیکند؛ از آن عذّتی که «چو فردا شود فکر فردا کنیم»؛ و در یک کلام از آن عذّتی که به عذّت معتادانِ درحال پرواز شبیه است! باری ما مردم باید بپذیریم که معتاد شدهایم تا فرآیند درمان خود را آغاز کنیم در غیر این صورت آنقدر پرواز و رویاپردازی میکنیم که حتی لحظه مرگ خود و اطرافیانمان را هم درنخواهیم یافت.
چه کنیم؟ چه میتوان کرد بهجز پذیرش؟ بعد از پذیرش، باید نقشهراهی برای نجات خودمان بکشیم و خود را از قالبی که به ما غالب شده، رها کنیم. اینجاست که من کارآموزی را راه مناسبی میبینم. كارآموزی در اینجا دیگر معنای غربیاش را از دست میدهد و برای ما درمان محسوب میشود. ما دیگر اینجا از کار و درآمد صحبت نمیکنیم بلکه از درمان میگوییم. اینکه ما چقدر معتادیم و چقدر باید از دانشگاههایمان فاصله بگیریم تا سالم بمانیم. چقدر باید کندوکاو کنیم تا از بیماری نجات یابیم ویا از غرب و شرق بگوییم و آن را آنچه هست ببینیم و نه آنچه که میخواهیم. تصورات خود را در اکثر موارد درست سازیم تا سره از ناسره را تشخیص دهیم. جان کلام این است که «کاردرمانی» کنیم.
کارآموزی سال 1397 را چطور گذراندید؟
اگر قبل از شروع کارآموزی از من چنین سؤالی میشد جوابم با الان بسیار فرق میکرد. من در روزهای اوّل اصلاً خوشبین نبودم. زیرا از جامعهای با وصف فوق انتظارات زیادی نمیتوان داشت. دستکم «کاردرمانی» نمیشود و بیشتر به یک کلاس دانشگاه شبیه میشد که صد مَن 1ریال نمیارزد. سنجش من برای پیشرفت سوالهایی بود که ازم میشد. این سوالها نشان میداد که چقدر تلاش در پشت یک سوال نهفته است. همچنین نشان میداد که باید بر سر واژه «تلاش» نیز به توافق برسیم. من همواره اعتقاد داشته و دارم که گروه خودش باید درست کار کند و تهدید هیچ نقشی نباید داشته باشد. تهدید تنها جایی معنا میدهد که یک عنصر مانند دیگران نیست و کار نمیکند. در این صورت تهدید به شکلی که صرفاً تلنگر باشد و فرد را به خودش بیاورد معنا خواهد داد؛ بیش از این هم در کار گروه اختلال وارد میکند (زیرا ترس به جان افراد میاندازد و سم مهلکی خواهد بود). همین فلسفه را در «کاردرمانی» سال گذشته یعنی 1397 اجرا کردم.
بزرگترین آفت این نگرش این است که مسئولیتها به دوش یک نفر میاُفتد و آن شخص مدیر است. اگر برنامه مورد نظر اجرا نشود همه انگشت اتهام به سوی یک نفر میگیرند و آن را محکوم میکنند. این رفتار البته توجیهپذیر است زیرا شما کدام معتادی را دیدهاید که عامل معتاد شدنش را خودش بداند و نه رفیق ناباب؟ برای همین من یک اصل از اول گذاشتم که «قضاوت نکنید و اگر جایی نیاز بود، برای پیشرفت همنوعانتان باشد و نه فقط خودتان». این اصل یک پیام نهفته در آن دارد و اینکه انگشت اتهام به سوی هم دیگر نگیریم و بیشتر فکر کنیم که خودمان برای رهایی خودمان چه میتوانیم انجام دهیم. البته مدیر بیتقصیر نیست. مدیر باید بتواند جوری برنامه بریزد که برای افراد زیردستش خیلی سخت ننماید، در غیر این صورت اسباب دروغگویی پدید میآید.
با این مقدمه کار آغاز شد و دو پروژهای که تعریف کردهام تا 70٪ پیشرفت داشت. متاسفانه به 100٪ نرسید. بیش از خود پروژه، علل نرسیدن به 100٪ در موعد مقرر اهمیت دارد که قصد دارم دربارهاش بنویسم. من در اینجا از یک نفر نمینویسم بلگه از «گروه» سخن یاد میکنم که خود نیز جز آن هستم:
• اولین و بنیادیترین مشکلات هماهنگی زمان حضور بود. این نشان میدهد هر چقدر به سمت دورکاری [دور-درمانی] برویم گام بلندی برداشتیم. من باید مقدمات این کار را فراهم کنم و برایش برنامه بریزم.
• عدم وقت گذاری منظم. تمامی ما در این نقطه ضعف داشتیم که برنامه منظم برای وقتگذاری نداشتیم. نتیجه این رفتار، تاخیر در پروژه است.
• عدم هماهنگی در مطالب آموخته شده باعث میشد که کاری که محوّل شده را نتوانیم انجام دهیم.
• ضعف در زبان انگلیسی، باعث کندی کار میشد. فرض کنید خواندن یک متن چقدر بیشتر طول میکشد.
• دقیقه 90 بودن! (خیلی عجیب نیست)
• عدم استفاده درست از ابزارهایی مانند Trello و سردرگمی گروه به ابزار بیشتر از مفهوم.
آیا الان امیدوارم؟
نکته عجیب اینجاست که من اکنون امیدوارم! با این حال که تاخیر خیلی زیادی داشتیم و ماشین نصفه و نیمهای ساختیم، امّا دستکم فهمیدیم که توهمِ اعتیاد نیست و میتوانیم چیزی کوچک بسازیم. البته به عقیده من توهم بزرگبودنمان حل نشده و همگی احساس میکنیم که «خوب عیّاری کردهایم!» که باید با اجرای ادامه فرآیند این نیز از بین برود.
کارآموزان این دوره (به ترتیب الفبا):
المیرا دهقان | Elmira Dehghan
سینا حاجیپور | Sina Hajipour
هدی حکیمزاده | Hoda Hakimzadeh
کمپ NRTC : سرآغاز NRTC با ایده ی شکستن انحصار علوم محاسباتی و شبیه سازی که در میان تعداد معدودی از اساتید و دانشگاه های کشور به یغما رفته بود آغاز شد. در پی برگزاری کارگاه های متعدد و گسترش چنین فعالیت هایی در میان سایر گروه ها و محققین دیگر، امروز شاهد گسترش دانش محاسباتی در میان طیف وسیعی از محققین کشورمان هستیم. اما متاسفانه تمرکز اکثر این محققین در دانشگاه های پایتخت و مشکلات و مصائب رفت و آمد دوستان شهرستانی به منظور شرکت در دوره ها و کارگاه ها، ما را بر آن داشت تا فصل جدیدی در آموزش علوم محاسباتی بگشاییم.
کمپ NRTC دوره ایست یک هفته ای که قصد دارد تا با سفر به دانشگاه های شهرستان، و حضور مستقیم مدرسین و متخصصین این مرکز در قالب کمپ یک هفته ای تمامی اندوخته های علمی خود را به علاقه مندان ارائه نماید.
کمپ NRTC به چه کسانی توصیه می شود؟
دانشجویان رشته های، فیزیک، شیمی، نانو، برق و الکترونیک، مکانیک، مواد و … .
مقاطع ارشد و دکتری.
کسانی که هنوز پروپوزال های خود را تصویب نکرده اند.
کسانی که پروپوزال های خود را در یکی از زمینه های قید شده در اینجا تعریف کرده اند.
در این کمپ، برای هر یک از شرکت کنندگان موضوع مجزایی تعریف خواهد شد، (بر حسب علاقه، این موضوع می تواند در راستای پایانامه و پروپوزال شرکت کننده باشد و یا نباشد)
برنامه ی این دوره چگونه است؟
این برنامه در طی یک هفته، 6 روز کاری، صبح و بعد از ظهر در دانشگاه میزبان برگزار خواهد شد که جدول برنامه ی آموزشی آن به قرار زیر است:
شنبه:
ساعت 9-12
مفاهیم اولیه DFT
آموزش نصب لینوکس
دستورات پر کاربرد لینوکس
ساعت 3-6
معرفی نرم افزارها
Quantum ESPRESSO
Siesta
آموزش کامل نصب نرم افزارها
یکشنبه:
ساعت 9-12
معرفی مقالات محاسباتی مختلف
شرح مقالات، موضوعات و جزئیات آنها
پیشنهاد و انتخاب موضوع برای هر یک از شرکت کنندگان
ساعت 3-6
آموزش نرم افزارهای مدل سازی
VESTA
VNL
معرفی فایل cif و نحوه ی ساخت آنها
مدل سازی ماده ی هر یک از داوطلبین
دوشنبه:
ساعت 9-12
آموزش نرم افزار Quantum ESPRESSO
معرفی فایل های ورودی و نحوه ی اجرای برنامه
اپتیمایز پارامترهای ورودی و ساختار هر یک از داوطلبین
ساعت 3-6
سخنرانی عمومی در دانشگاه
سه شنبه:
ساعت 9-12
آموزش نرم افزار Siesta
معرفی فایل های ورودی و نحوه ی اجرای برنامه
اپتیمایز پارامترهای ورودی و ساختار هر یک از داوطلبین
ساعت 3-6
معرفی پارامترهای مکانیکی
نحوه ی محاسبه ی ضرایب الاستیک
محاسبه ی مدول یانگ، بالک، بررشی و …
چهارشنبه:
ساعت 9-12
معرفی خواص الکترونی
رسم ساختار نواری (Bandstructure)
رسم چگالی حالت های کلی و جزئی
معرفی خواص اپتیکی
محاسبه ی تابع دی الکتریک، ضریب شکست، بازتاب، عبور و …
ساعت 3-6
معرفی ویژگی های کاتالیست ها
جذب فیزیک و شیمیایی و نحوی بررسی این پدیده ها
محاسبه ی ترابرد الکترونی و اسپینی در نانو ساختارها
رسم نمودار جریان-ولتاژ
پنج شنبه:
ساعت 9-12
رفع اشکال
ساعت 3-6
رفع اشکال
جمعه تعطیله ?
درخواست کمپ اینجا
NRTC با انحصار شکنی آغاز کرد و امروز برآنیم تا تمرکز زدایی کنیم.
عناوین دوره ها و پروژه های طرح طپش : طرح طپش شامل دوره های مختلف آموزشی و پژوهشی متناسب با اکوسیستم تحقیقاتی حال حاضر دنیا در حوزه ی علوم محاسباتی و شبیه سازی تعریف شده و بر اساس تجربیات دانشجویان و فارغ التحصیلان دانشگاه های معتبر داخلی و خارجی برنامه ریزی شده است.
بر اساس این برنامه ریزی مخاطبین با پیش زمینه های تئوری و همچنین نرم افزارها و کد های محاسباتی در حین انجام پروژه های مرتبط آشنا خواند شد. در این پروسه، مخاطب با مشارکت در یکی از پروژه های قید شده در لیست زیر بصورت عملی در حین کار بر روی یک پروژه ی تحقیقاتی که در همکاری با محققین دانشگاه UCL انگلستان در حال انجام است، در کنار فراگیری ابزارهای محاسباتی مختلف در مقالات نیز مشارکت خواهند داشت که می تواند رزومه ی علمی بسیار خوبی برای داوطلبین رقم بزند.
مخاطبین این طرح از تمامی رشته های تحصیلی نانو، فیزیک، شیمی، مکانیک، برق، علم مواد و … می باشند.
پروژه های تعریف شده در این طرح به قرار زیر می باشند:
1) مطالعه ی نسل جدید نانوکاتالیست ها
2) مطالعه ی خواص کاتالیستی نانوساختارهای دوبعدی آلایش یافته با پلاتین و طلا
3) مطالعه ی خواص مکانیکی نانوساختارهای دو بعدی
4) مطالعه ی خواص مکانیکی پروسکایت ها و ترکیبات مکعبی
5) مطالعه خواص مکانیکی نانوساختاها در ابعاد محدود (صفر بعدی)
6) مطالعه رسانندگی و بررسی ترابرد الکتریکی ساختارهای یک بعدی (نانولوله ها و نانوریبون ها)
7) مطالعه ی خواص الکتریکی و مکانیکی آلیاژها (در همکاری با دانشگاه نوتردام آمریکا)
در ضمن انجام این پروژه ها، داوطلبین با نرم افزارهای محاسباتی Quantum ESPRESSO و Siesta که بر پایه تئوری تابعی چگالی کار می کنند آشنا خواهند شد و کار خواهند کرد. به علاوه با نرم افزار های جانبی مورد نیاز برای مدل سازی های ساختارها مانند VESTA و VNL کار خواهند کرد.
امید است که با همراهی شما عزیزان بتوانیم گامی موئثر در بالا رفتن سطح علمی جامعه محاسباتی کار کشورمان برداریم.